Yer Kabuğunda Neler Var?
Kayaç nedir?
Yeryüzünü oluşturan kaya parçalarıdır. Kayaçların içerisinde çok sayıda mineral bulunmaktadır. Kalsiyum, potasyum, sodyum, magnezyum, bor, kalsit mineral çeşitlerine örnektir. Kayaçlar rüzgar, su, sıcaklık gibi doğal etkilerle daha küçük kayalara, taşlara, çakıllara, kum tanelerine ve en son toprağa kadar parçalanır.
Maden: Yerkabuğundan çıkan ve ekonomik değeri olan kayaçlara denir. Altın, gümüş, bakır, alüminyum, demir, cıva, linyit, mermer madenlere örnektir. Maden ocaklarından çıkarılan madenler işlenerek çeşitli araç gereçlerin yapımında kullanılır. Kullandığımız tencere, kaşık çatal, bilgisayar, cep telefonu madenler kullanılarak yapılmıştır.
Madenin adı Kullanım alanı Bakır Elektrikli araçlar, kablo yapımı Demir İnşaat, ev eşyaları, otomotiv yapımı Kurşun Akü yapımı Cıva Dişçilik, termometre, ilaç, boya yapımı Altın Kuyumculuk, süsleme Talk Pudra, seramik, kauçuk yapımı Bazı madenler ve kullanım alanları
Fosil bilimi
Milyonlarca yıl önce yaşamış canlıların et gibi kısımları çürüyüp, kemik gibi sert kısımlarının taşlaşması ile fosiller oluşur. Canlıların ayak izleri de fosildir.
Fosilleri inceleyen bilim dalına paleontoloji denir. Bilim insanına da paleontolog denilir. Gözle görülemeyecek kadar küçük fosillerde bulunmaktadır. Fosiller geçmişte yaşayan canlılar, iklim ve bitki örtüsü hakkında bilgi edinmemizi sağlar. Fosiller tabakalı kayaçlar içerisinde bulunur.
Fosil çeşitleri
1. Vücut fosilleri: Bitki ve hayvanların vücudunun korunması ile oluşur.
2. İz fosilleri: Canlı kalıntılarının kayaçlar içinde sıkışarak izlerinin kaldığı fosillerdir.
Bitkilerin fosilleşmesi ile kömür oluşur.
Bitki ve hayvanların fosilleşmesi ile de petrol oluşur.
Kömür petrol doğalgaz gibi yakıtlara fosil yakıtlar denir.
Doğal Anıtlar: Yerkabuğunun oluşumunda ortaya çıkan mağara, peri bacaları, traverten, şelale, göl gibi yeryüzü şekilleri ve çok yaşlı ağaçlar doğal anıttır. Damlataş mağarası, Manavgat şelalesi, Pamukkale travertenleri, Peribacaları doğal anıttır.
* Doğal anıtlar bütün insanlığa aittir. Koruma altına alınarak gelecek nesillere aktarılmalıdır.
* Orman, deniz, insan eliyle yapılan anıtlar, doğal anıt değildir.
